TUẦN 10 – TIẾT 1+2
Ngày dạy: 26/10/13
ÔN LUYỆN CÁCH VIẾT ĐOẠN VĂN
A- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Củng cố khái niệm về doạn văn và các cách trình bày nội dung đoạn văn... từ đó viết được đoạn văn theo yêu cầu.
- Nhận diện được từng đoạn văn và kết cấu của từng đoạn văn
- Có kĩ năng xây dựng đoạn văn.
- Rèn kĩ năng viết đoạn để nâng cao chất lượng cho phần tạo lập văn bản của HS
B – NỘI DUNG GIẢNG DẠY I/ Khái niệm đoạn văn.
1. Về nội dung.
Đoạn văn diễn đạt tương đối trọn vẹn một ý.
2. Về hình thức.
Đoạn văn là phần văn bản:
+ Bắt đầu từ chữ viết hoa lùi vào đầu dòng.
+ Kết thúc là một dấu chấm xuống dòng.
+ Đoạn có một hoặc do nhiều câu liên kết tạo thành.
3. Các câu trong văn bản.
a, Câu mở đoạn.
Là câu nêu vấn đề.
b, Câu khai triển đoạn.
Là câu phát triển ý được nêu ở câu mở đoạn.
c, Câu kết đoạn.
Là câu khép lại vấn đề.
d, Câu chủ đề.
Là câu mang ý chính của toàn đoạn. Vị trí của câu chủ đề tùy thuộc vào kết cấu của đoạn. II/ Đoạn nghị luận.
1, Khái niệm.
Đoạn văn nghị là một phần của văn bản nghị luận.
Văn bản nghị luận là văn bản được viết ra nhằm xác lập cho người đọc (Người nghe) một tư tưởng, một quan điểm.
2, Các yếu tố chính trong bài văn nghị luận.
Muốn xây dựng bài văn nghị luận cần phải xác lập các yếu tố:
a, Luận điểm.
Là ý kiến thể hiện quan điểm, tư tưởng trong bài văn nghị luận.
b, Luận cứ.
Là căn cứ để xây dựng luận điểm.
c, Luận chứng.
Là chứng cứ minh họa cho luận cứ, luận điểm.
d, Lập luận.
Là cách lựa chọn, sắp các luận cứ để dẫn đến luận điểm.
3, Một số cách lập luận trong bài văn nghị luận.
a, Đoạn diễn dịch.
a1, Khái niệm.
Diễn dịch là phương pháp trình bày ý từ luận điểm suy ra các luận cứ (Từ ý tổng quát suy ra ý cụ thể).
a2, Ví dụ minh họa.
Tham nhũng là vấn đề được quan tâm hàng đầu ở Châu Á (1). Mới đây chính phủ Hàn Quốc bắt giam hai cựu bộ trưởng Bộ quốc phòng và hai cựu tướng lĩnh về tội nhận hối lộ một triệu đô la (2). Giới lập pháp ở Đài Loan hiện phải công khai tài sản của mình và rồi đây các viên chức cao cấp trong chính phủ cũng sẽ làm điều đó (3). Cũng do tham nhũng, đảng dân chủ tự do cầm quyền ở Nhật Bản đã mất đa số ghế tại hạ viện (4).
(Báo Tuổi trẻ, số ngày 05/08/1993)
b, Đoạn quy nạp.
b1, Khái niệm.
Quy nạp là phương pháp trình bày ý từ các luận cứ rút ra những nhận định tổng quát, rút ra luận điểm (Từ các ý cụ thể rút ra nhận định chung). b2, Ví dụ minh họa.
Tại Nhật Bản, do tham nhũng Đảng tự do cầm quyền đã mất đa số ghế tại hạ viện (1). Mới đây chính phủ Hàn Quốc đã bắt giam hai cựu bộ trưởng Bộ quốc phòng và hai cựu tướng lĩnh về tội nhận hối lộ một triệu đô la (2). Giới lập pháp ở Đài Loan hiện phải công khai tài sản của mình và rồi đây các viên chức cao cấp trong chính phủ cũng sẽ làm điều đó (3). Tham nhũng là vấn đề được quan tâm hàng đầu ở Châu Á (4).
c, Đoạn song hành.
c1, Khái niệm.
Song hành là cách lập luận trình bày ý giữa các câu ngang nhau (Các câu đều là luận cứ). Luận điểm được rút ra từ việc tổng hợp các ý của luận cứ (Đoạn song hành có câu chủ đề ẩn). c2, Ví dụ minh họa.
Phan Tòng cầm quân rồi hy sinh, đầu còn đội khăn tang (1). Hồ Huân Nghiệp lúc sắp bị hành hình mới có thì giờ nghĩ đến mẹ già (2). Phan Đình Phùng đành nuốt giận khi biết giặc và tay sai đốt nhà, đào mả và khủng